Wat is Kintsugi?

Kintsugi is een traditionele Japanse kunstvorm die zich richt op het herstellen van gebroken keramiek met behulp van goudlak. Het woord “kintsugi” betekent letterlijk “gouden verbinding” en symboliseert de filosofie van het omarmen van imperfectie en het vinden van schoonheid in gebrokenheid.

De techniek van kintsugi is ontstaan in de 15e eeuw en werd populair tijdens de Japanse Muromachi-periode. Het idee achter kintsugi is om de gebroken keramiek niet te verbergen, maar juist te accentueren en te benadrukken. In plaats van het gebruik van gewone lijm om de stukken bij elkaar te houden, worden ze met goudlak aan elkaar bevestigd. Het resultaat is een kunstwerk waarbij de breuklijnen met goud worden benadrukt, waardoor ze een prominent onderdeel van het object worden.

De restauratie van keramiek met kintsugi gaat verder dan alleen het herstellen van functionaliteit. Het is een manier om de geschiedenis van het object te eren en te vieren. Door de breuklijnen met goud te markeren, wordt de gebrokenheid erkend en geaccepteerd als onderdeel van het verhaal van het object. Het object wordt opnieuw waardevol gemaakt door de zichtbare reparaties, en het krijgt een nieuw leven met een unieke esthetiek.

De filosofie achter kintsugi heeft diepe wortels in het Japanse concept van “wabi-sabi”, dat de schoonheid van vergankelijkheid en imperfectie benadrukt. In plaats van perfectie na te streven, waardeert kintsugi de schoonheid die voortkomt uit de vergankelijkheid van objecten. Het herinnert ons eraan dat niets in het leven eeuwig is en dat het omarmen van onze gebreken en littekens ons leven verrijkt.

Kintsugi-restauratie is niet alleen beperkt tot keramiek, maar kan ook worden toegepast op andere materialen zoals glas en porselein. Het proces van kintsugi vereist vaardigheid en geduld. Het begint met het reinigen van de gebroken stukken en het zorgvuldig aan elkaar bevestigen met de goudlak. Vervolgens wordt het oppervlak gepolijst om een naadloze afwerking te creëren. Het resultaat is een object dat zowel zijn geschiedenis als zijn nieuwe gouden verbindingen laat zien.

Kintsugi-restauratie op keramiek heeft de afgelopen jaren wereldwijd aan populariteit gewonnen. Het wordt niet alleen gebruikt om gebroken voorwerpen te repareren, maar ook als een moderne kunstvorm waarbij nieuwe objecten met opzet worden gebroken om ze vervolgens met kintsugi te herstellen. Dit creëert unieke en expressieve kunstwerken die de schoonheid van vergankelijkheid en herstel benadrukken.

Kintsugi-restauratie op keramiek is meer dan alleen een techniek om gebroken objecten te herstellen. Het is een filosofie en een kunstvorm die ons eraan herinnert dat gebrokenheid en imperfectie deel uitmaken van ons leven. Het viert de schoonheid van herstel en nodigt ons uit om onze eigen littekens te omarmen, zowel fysiek als emotioneel.

Hoofd op sokkel

Dit prachtige beeld is helaas in stukken gevallen. Het was onzeker of het beeld weer geheel te restaureren was. Er leek behoorlijk veel te ontbreken. Bij nadere inspectie bleek het beeld gemaakt te zijn voor een soort kunststof of giethars. Het beeld was al eerder gebroken en gerestaureerd. De eigenaar gaf mij ook onderstaand boekje met een oude foto van het originele bronzen beeld:

De eerste stap is het lijmen van de stukken.

Wat is geschikt om te restaureren?

  1. Materiaal. De materialen die ik kan restaureren zijn aardewerk, steengoed, porselein en glas. Meestal kan ik objecten van marmer, jade, ivoor, gips en plastic ook restaureren. Dat komt omdat ik voor de restauratie van deze materialen dezelfde technieken en materialen gebruik.
  2. De grootte van het object. Hele grote en zware objecten kan ik niet in mijn eentje restaureren. Soms kan ik de hulp van een collega inschakelen, soms moet ik u met uw object doorverwijzen naar een collega die beter uitgerust is voor het behandelen van grote en zware objecten.
  3. Aanwezigheid van essentiële onderdelen. Om iets te kunnen restaureren moet het merendeel van de gebroken stukjes aanwezig zijn. Ook is het belangrijk dat essentiële onderdelen nog aanwezig zijn. Ontbreekt er te veel van een object, dan kan een restauratie erg moeilijk, tijdrovend en kostbaar worden. Het is bijvoorbeeld heel goed mogelijk om een vingertje van een handje van een beeld bij te maken. Echter als de hele arm ontbreekt, kan het erg moeilijk en duur worden.
  4. Decoratieve objecten. Objecten die gerestaureerd zijn, zijn in principe niet meer geschikt voor gewoon, dagelijks gebruik. Hierop zijn echter enkele uitzonderingen.

Objecten die gebruikt dienen te worden

Restauraties zijn in principe niet geschikt voor gebruik. Porselein en aardewerk is gebakken in een oven bij temperaturen van meer dan 1000 graden. Omdat het niet mogelijk is objecten opnieuw bij die temperaturen te bakken (de hoge temperaturen veroorzaken spanningen in het materiaal, dit kan scheuren en barsten) worden restauraties met ‘koude’ materialen uitgevoerd.

Kerststal van gips

Deze kerststal-beeldjes zijn van gips gemaakt en beschilderd. Ieder jaar komt de kerststal uit de doos in de maand december. Dan staat hij te pronken op tafel. Kinderen spelen met de beeldjes en beeldjes vallen. Na tientallen jaren zijn de beeldjes aan een opknapbeurt toe. Het gips is heel zacht materiaal wat makkelijk beschadigt. Hetzelfde geldt voor de beschildering op het gips.

Het gipsen beeldje wordt gelijmd, de ontbrekende delen worden aangevuld en daarna geretoucheerd.

De vleugels van de engel waren gebroken en er ontbrak een groot deel van de de rechter vleugel. De engel voor en na restauratie:

Hieronder zit de knielende Maria. Ze heeft slechts kleine beschadigingen aan de beschildering. Links vóór en rechts na restauratie:

Een kerststal roept een gevoel van nostalgie en traditie op. Deze kerststallen waren vaak handgemaakt en dienden als het middelpunt van kerstvieringen in veel huizen over de hele wereld. Ze waren een symbool van de geboorte van Jezus en een herinnering aan de betekenis van Kerstmis.

In de twintigste eeuw werden kerststallen van gips populair vanwege hun duurzaamheid en artistieke uitstraling. Gips bood kunstenaars de mogelijkheid om gedetailleerde beelden te creëren die de kerstscène tot leven brachten. De stal zelf was meestal een kleine structuur van gips, vaak met een rustieke uitstraling om de landelijke omgeving van de geboorte van Jezus na te bootsen. De figuren binnen de stal werden individueel gemaakt en beschilderd.

De kerststal bevatte verschillende belangrijke figuren, zoals Jozef en Maria, het pasgeboren kindje Jezus, herders, engelen en de Drie Wijzen. Elke figuur werd zorgvuldig vervaardigd om realistisch en gedetailleerd te zijn. Vaak waren ze gekleed in traditionele kleding uit die tijd en uit de regio waarin de kunstenaar zich liet inspireren.

Een kerststal werd vaak tentoongesteld op een prominente plek in huis, zoals de woonkamer, de eettafel of een speciale kerststalhoek. Het was een centraal element van de kerstversiering en diende als een visuele herinnering aan het religieuze aspect van Kerstmis. Familieleden en vrienden kwamen samen rond de kerststal om het kerstverhaal te overdenken en de betekenis van de geboorte van Jezus te vieren.

Naast het religieuze aspect waren gipsen kerststallen ook geliefde verzamelobjecten. Veel mensen kozen ervoor om kerststallen uit verschillende landen en periodes te verzamelen, waardoor ze een diverse en interessante collectie hadden. Sommige kerststallen waren ook voorzien van bewegende onderdelen, zoals een werkende molen of een stromend beekje, wat een extra element van fascinatie toevoegde.

Hoewel gipsen kerststallen in de twintigste eeuw populair waren, zijn ze tegenwoordig minder gebruikelijk geworden. Veel mensen hebben de voorkeur gegeven aan modernere en gemakkelijkere opties voor kerstversiering. Desalniettemin behouden gipsen kerststallen hun charme en symboliek, en voor diegenen die vasthouden aan tradities, blijven ze een belangrijk onderdeel van de kerstviering.

Een kerststal is een tastbare herinnering aan de manier waarop mensen de geboorte van Jezus hebben gevierd. Het vertegenwoordigt een tijdperk waarin ambachtelijkheid en traditie hoog in het vaandel stonden. Door de gedetailleerde figuren en de betekenisvolle scènes roept een gipsen kerststal warme gevoelens op en nodigt het uit tot reflectie en bezinning tijdens de kerstperiode.

Chinese monochroom blauwe vaas

Deze porseleinen vaas is in twee stukken gebroken. Hierdoor kan je goed zien hoe de vaas is gemaakt: het onderste deel en het bovenste deel zijn apart op een wiel gedraaid. Vervolgens zijn de twee delen aan elkaar bevestigd met natte klei en is de vaas gebakken in de oven. Ondanks het feit dat deze verbinding sterk genoeg is, blijft het de zwakste plek van de vaas. Op het moment dat er spanning op de vaas komt, kan het gebeuren dat de vaas juist op deze plek breekt.

Vaas na restauratie

Flower of life

Dit glazen kunstwerk van een Chinese kunstenaar heet “Flower of Life”. Het is een bloem die uit zeven blaadjes bestaat. De bloem staat op een voet en een steel. De steel is omwikkeld door gedraaide glazen staven. Het kunstwerk is tot groot verdriet van de eigenaar in acht grote stukken gevallen en wat kleinere stukjes.

De raakvlakken van de breuknaden zijn klein. Dat betekent dat een verlijming vrij kwetsbaar is en snel los zou kunnen komen. Om het geheel stabieler te maken is gekozen voor ondersteuning met zilver. Deze multidisciplinaire restauratie wordt in samenwerking met een metaalrestaurator uitgevoerd.

De zilveren ringetjes en plaatjes zijn speciaal op maat gemaakt door metaalrestaurator Ingeborg Kroon. Op de foto’s hierboven is het gebruik van het zilver goed te zien. Aan de onderkant van de bloem zijn zes zilveren plaatjes geplaatst voor extra stevigheid en de twee breuken in de steel zijn omringt met een zilveren ringetje. Het geheel is met een sterke kunsthars gelijmd. Hieronder het eindresultaat:

Het eindresultaat

Lalique

Deze twee presse-papiers “Taureau Sacré” zijn door René Lalique in 1938 gemaakt voor Rotterdam Lloyd Royal dutch Mail in een gelimiteerde editie van 100 stuks. De beeldjes zijn gemaakt van gesatineerd persglas (clear glass, mould-blown, frosted and polished).

Er is gekozen voor een restauratie in de stijl van de Japanse Kintsugi restauraties, waarbij het ontbrekende deel wordt aangevuld en verguld.

Voor beide lacunes is een siliconenmal gemaakt en deze is afgegoten in gips. Hieronder een foto van het beeldje met de aanvulling in gips:

Hierna zijn de gipsen aanvullingen verguld met bladgoud:

Lalique is een bekende naam in de wereld van glaskunst en staat vooral bekend om zijn prachtige en verfijnde glascreaties. Het bedrijf werd opgericht door René Lalique, een Franse glaskunstenaar en juwelier, aan het einde van de 19e eeuw.

Glas gemaakt door Lalique is buitengewoon in zijn schoonheid en vakmanschap. René Lalique stond bekend om zijn innovatieve benadering van glas en het gebruik van nieuwe technieken en materialen in zijn ontwerpen. Hij combineerde glas met materialen zoals edelstenen, ivoor en metaal om unieke en opvallende stukken te creëren.

Lalique-glas wordt gekenmerkt door zijn verfijnde details en delicate ornamenten. Veel van de ontwerpen bevatten gebeeldhouwde figuren, bloemenmotieven en dieren, die met de hand zijn gemaakt door bekwame ambachtslieden. Het glas wordt vaak geëtst, gesneden of gepolijst om een ​​mooie textuur en een spel van licht en schaduw te creëren.

Wat Lalique-glas echt opmerkelijk maakt, is de transparantie en helderheid van het materiaal. Het glas lijkt bijna te stralen met een innerlijk licht, waardoor het een tijdloze en elegante uitstraling heeft. Lalique-glas kan verschillende kleuren hebben, variërend van helder kristal tot zachte pasteltinten of diepe, rijke tinten.

De ontwerpen van Lalique hebben vele toepassingen gehad, waaronder vazen, schalen, parfumflessen, kroonluchters en zelfs architectonische elementen zoals glas-in-loodramen. Veel van deze stukken zijn verzamelobjecten geworden en worden gewaardeerd om hun artistieke waarde en vakmanschap.

Het Lalique-glas heeft een blijvende invloed gehad op de wereld van glaskunst en wordt nog steeds geproduceerd door het bedrijf dat René Lalique heeft opgericht. Het erfgoed van Lalique wordt voortgezet door getalenteerde glaskunstenaars en ambachtslieden die de tradities en technieken van het merk in ere houden.

Al met al is Lalique-glas een symbool geworden van verfijning, schoonheid en vakmanschap. Het heeft de tand des tijds doorstaan ​​en blijft een geliefd en bewonderd onderdeel van de glaskunstwereld.

Het Rozenservies

Het Rozenservies is het grootst bekende servies van Loosdrecht porselein en het staat tentoongesteld in Kasteel-museum Sypesteyn. Sypesteyn heeft de grootste verzameling Hollands porselein (Weesp, Loosdrecht en Amstel). Het Rozenservies bestaat uit 144 delen. Een groot aantal stukken van het servies zijn gerestaureerd met steun van de Vereniging Rembrandt. Hieronder een aantal voor en na foto’s van de verschillende gerestaureerde stukken:

De deksel was eerder gerestaureerd. De oude verf en lijm zijn door ouderdom vergeeld. De deksel is uit elkaar gehaald, schoongemaakt en opnieuw gelijmd en geretoucheerd.

Krammen werden in het verleden gebruikt om porselein te restaureren omdat hele sterke lijmen nog niet bestonden. Er werden gaatjes in het porselein geboord waar de krammen in werden geplaatst. Dit was een moeilijke klus en vereiste veel ervaring om dit goed te kunnen uitvoeren. Deze manier van restaureren wordt nu niet meer gedaan. Om deze reden is besloten de krammen te behouden.

Het Rozenservies is onderdeel van de vaste opstelling in Kasteel-museum Sypesteyn

Magelein glas

Van dit 15e eeuwse glas ontbreekt een deel. Het groene glas is door de ouderdom aangetast. Het deel wat aangevuld is met de restauratie is gemaakt van groene kunsthars. De veroudering is niet geïmiteerd, zodat duidelijk is waar de aanvulling zich bevindt.

Witte schaal met goudlak-restauratie

Deze moderne witte schaal gemaakt door Paula Huizenga) is op verzoek van de klant gerestaureerd op de Japanse manier. De gouden lijnen vormen een aanvulling op het mooie, strakke ontwerp. De breuk wordt niet onzichtbaar gemaakt, maar als ‘geschiedenis van het object’ gezien.